Wat is geluid en wat is stilte? Prof. dr. Bart Vinck formuleert voor Still 6 stellingen over geluid en stilte.
1. Geluiden zijn essentieel om te leven
“Ogen en mond kunnen we sluiten, maar onze oren en neusgaten staan altijd open om onze omgeving continu te scannen, gevaren te detecteren en te communiceren met de omgeving. Geluid is dus essentieel voor de werking van ons lichaam. Er zijn trouwens veel blinde dieren, maar alle diersoorten hebben een gehoor. Het is één van de oudste zintuigen in de ontwikkeling. Het gevolg is dat ons lichaam de afwezigheid van geluid niet verdraagt. In extreem stille ruimtes beginnen we zelfs te hallucineren en zelf geluid te produceren.”
2. Geluid heeft een impact op ons hele lichaam
“Voortdurende blootstelling aan geluid op niet-aangepaste niveaus, kan een impact hebben op het gehoor. Denk maar aan festivals of concerten. Maar het gaat verder dan dat, want ons lichaam zelf is een membraan en dus doet geluid alle lichaamsfuncties trillen. De hartslag neemt toe, de zenuwbanen worden geprikkeld, er wordt adrenaline geproduceerd. Luide geluiden kunnen zelfs een klaplong veroorzaken. Geluidsschade gaat dus verder dan de oren. Er is een invloed op het geheugen, op concentratie, op ontwikkeling van dementie (hier wordt momenteel nog onderzoek rond gedaan, n.v.d.r) en op hart- en vaatziekten.”
3. Te veel geluid zorgt voor een overprikkeld brein
“We leven vandaag in een maatschappij die veel meer geluid produceert dan pakweg 200 jaar geleden. Auto’s, vliegtuigen, muziek, koelkasten, speelgoed, machines: we worden overstelpt door geluiden en dat zijn we historisch niet gewend. Onze oren raken zo compleet overprikkeld. Naast de enorme hoeveelheid visuele input, moeten onze hersenen al die geluiden permanent herkennen, filteren en categoriseren als ok, leuk, gevaarlijk, veilig of nog iets anders is. Op zich kunnen onze hersenen dat, maar belangrijk is dat er ook momenten zijn waarop ze kunnen herstellen. Dat kunnen korte momenten van stilte, natuurlijke geluiden of rust zijn tijdens de dag of een langere stilte ’s nachts. Wie echter tijdens de nachtrust ook overprikkeld wordt door geluid, krijgt gegarandeerd een overprikkeld brein. Samen met alle andere spanningsfactoren leidt dat tot burn-out en andere chronische klachten.”
4. We mogen ons niet permanent afschermen van geluid
“Ik zie vandaag de angst voor geluid bij jongeren tussen 16 en 30 jaar gigantische proporties aannemen. Ze neigen naar sociale isolatie uit angst om gehoorschade op te lopen. Een op maat gemaakte oorbeschermer insteken terwijl je gewoon in de stad loopt? Niet verstandig. Maar wie een boek wil lezen op het vliegtuig en zich stoort aan het luide gezoem van het toestel, kan gerust oordopjes insteken. Kijk, er zijn mensen die het geluid van windturbines, spelende kinderen of zelfs van de zee niet meer verdragen. Als zo’n momenten ons irriteren, is er wellicht een dieperliggend probleem. Dat moeten we daar aandacht aan besteden en hun focus op geluid wegnemen. Mijn pleidooi is er een van evenwicht. Geluiden zijn positief voor het lichaam, maar wissel die af met momenten van stilte en rust.”
5. Let op voor overisolatie in woningen
“Ik heb heel wat voordrachten gegeven voor architecten over het akoestisch comfort van woningen, want vandaag worden woningen overgeïsoleerd. Het is er muisstil, met uitzondering van 1 geluid: het ventilatiesysteem, een laag, stresserend gezoem dat onze hersenen constant onder spanning zet. Daar worden mensen ziek van. Ik raad dus aan om natuurlijke geluiden toegang te geven tot de woning. Vogels die fluiten? Dat is zuurstof voor onze hersenen. Geluid maakt écht deel uit van het leven. Maar let op, het mag best rustig blijven in je huis, zeker ’s nachts. Omgevingslawaai boven 50db in huis is schadelijk.”
6. De overheid moet meer inzetten op preventie
“Jonge mensen zouden financieel moeten gecompenseerd worden zodat iedereen over op maat gemaakte oorbeschermers voor festivals beschikt, inclusief goeie informatie over wanneer ze die moeten gebruiken. De wegwerpdopjes die nu vaak gebruikt worden, stellen niet veel voor. De overheid zou daarnaast bij het inplannen van woonzones in stedelijke gebieden ook moeten zorgen voor zones waar mensen zich in alle rust kunnen terugtrekken. Rust betekent vaak de aanwezigheid van natuurlijke geluiden. In kaart brengen waar er veel geluid is in de stad en daarop inspelen, is heel waardevol voor de gezondheid.”
Wie is prof. dr. Bart Vinck?
- Bart Vinck is nationaal en internationaal expert in de audiologie.
- Hij is de oprichter van de eerste tinnitus kliniek in Vlaanderen en van het expertisecentrum ‘ON-GEHOORD’ te Brugge, Gent, Aalst en Wetteren gericht op mensen met tinnitus en overgevoeligheidsaandoeningen voor geluid.
- Hij ontwikkelde het multidisciplinair gehoorzorgprogramma HearingCoach, dat enkele jaren geleden nog de Best Practice Award kreeg van Europa, en ligt als uitvinder aan de basis van de recente ontwikkeling van de eerste smartphone applicatie (dBTrack) voor “veilig luisteren” met behulp van oortelefoons: Een initiatief dat volledig in lijn is met de “safe listening” strategie van de WHO.
- Hij komt tot rust als hij slaapt en als hij piano speelt.
2 reacties