Johan Bonny

Soms ben je genoodzaakt om als ‘klokkenluider’ op te treden

 

Redactie: Paulien Vermeiren, fotografie: Károly Effenberger

 

Ken je van achter het altaar of van voor de camera. “Al van kinds af aan kwam ik in contact met religie en spiritualiteit. Verschillende familieleden waren religieus. Een broer van mijn opa was zelfs broeder van liefde. Ik heb het altijd bewonderenswaardig gevonden dat familieleden zich religieus engageerden om het goede te doen. Familie, religie, Kerk en samenleving waren in mijn leven altijd met elkaar verbonden. Het is dus logisch dat ik geïnspireerd raakte en in de voetsporen van mijn familie trad. Al had ik nooit gedacht het tot bisschop te schoppen.”

Slaat als eens op een tafel. “Figuurlijk welteverstaan (lacht). Ik vind dat belangrijk. Als je verandering wil, moet je in dialoog gaan met de samenleving en de burgerlijke overheid. Soms ben je ook genoodzaakt om als ‘klokkenluider’ op te treden als de menselijke waarden niet gerespecteerd worden. Die gedachte past bijvoorbeeld goed bij Broeders van Liefde. Ik ervaar hen als een charismatische congregatie en organisatie, doordrongen van spiritualiteit. Die broeders zijn door en door edelmoedige Vlaamse spiritualisten. In de loop der eeuwen hebben ze heel wat uitgebouwd, altijd met een groot hart en met veel engagement. Zij zijn de grondleggers van de geestelijke gezondheidszorg in België hé! En dus mogen ze al eens hun stem laten horen. Zorg moet goeie zorg zijn. Iedereen is gelijk en men moet het opnemen voor de kwetsbaren als die in de verdrukking dreigen te komen.”

Wil heel graag een misverstand de wereld uithelpen. “Mensen hebben vaak het idee dat de Kerk een eng en gesloten instituut is. Maar voor mij is het net het tegenovergestelde. Ik heb door de Kerk en door religie de wereld leren kennen, kwam op plekken waar ik anders nooit was geweest en ontmoette mensen van alle mogelijke pluimage. Ik kwam uit een klein nest en de Kerk heeft mijn kleine wereldje opengebroken en mij de grote wereld laten zien.”

Kan niet goed onder woorden brengen wat God precies is. “Mens worden is je vol vertrouwen laten meedrijven op de grote levensstroom. Alleen zo zullen je talenten aangesproken worden en kom je terecht op je eigen zending. Op die stroom is ook God aanwezig. Ik voel dat Hij er is en me bijstaat. Dat is voor mij voldoende.”

“Wereldleiders palaveren zonder te handelen en daar kan onze wereld aan kapot gaan”

Bekommert zich om de problemen in Syrië en het Midden-Oosten. “De tragedie die daar plaatsvindt, raakt me enorm. Dat conflict is al 20 jaar aan de gang op kap van een weerloze bevolking en nog steeds is de situatie uitzichtloos. Wereldwijd mist men de wil en de kracht om er een einde aan te maken. Ik vind dat zo onrechtvaardig. Vele wereldleiders zijn in mijn ogen hun geloofwaardigheid verloren omdat ze zulke situaties te lang laten aanslepen. Ze palaveren zonder te handelen en daar kan onze wereld aan kapot gaan. Het zijn passieve woordenmachines. Neem een voorbeeld aan Jezus. Hij predikte niet alleen met woorden, maar ging ook daadkrachtig aan de slag. Zijn woorden en daden vielen wél samen.”

Vraagt zich af wie zich nog écht durft te engageren. “We leven in onze Westerse weelde vol comfort en bezit. Maar wie spreekt er tegenwoordig nog over derde wereld? Of over rechtvaardigheid? We bekommeren ons om de vluchteling, maar zij zijn maar een zichtbaar gevolg van een veel groter probleem. Ach, het is als een hellend vlak. Hoe meer bezit en rijkdom aan de ene kant ligt, hoe groter de ongelijkheid. Niet de vluchteling, maar het hellend vlak is dus het probleem. En daar zijn we allemaal mee verantwoordelijk voor. Bewustzijn: daar begint het mee.”

Hecht belang aan momenten van verstilling. “Ik ben een bezige bisschop. Mijn leven is heel druk en kan soms hectisch zijn. Dus ja, ik heb wel eens het gevoel geleefd te worden. Net daarom zoek ik bewust stiltemomenten op. Eventjes alles loslaten en alles laten bezinken, werkt geestverruimend. De hectiek vergeten, de stilte laten spreken, bezinnen, tot mezelf komen, reflecteren. Tijdens die stiltemomenten bid ik. Wat bidden inhoudt? Het is een cadans van stilte en rust die je de kans geeft om met jezelf en met de Ander in gesprek te gaan. Dat lukt niet altijd hoor. Dus ja, ik betrap me er wel eens op dat ik tijdens het ochtendgebed met mijn gedachten bij mijn werk ben. Maar dat vind ik niet erg. Als je drie keer per dag bidt, zijn er kansen genoeg.”

Droomt van een levendige geloofsgemeenschap. “In het christendom zijn heel veel culturen door elkaar heen actief. Buitenlandse invloeden vormen nu al de meest vitale onderdelen van onze Kerk en samenleving. Ik vind dat heel verrijkend en zie het als een kans om bij te leren. Ik probeer in verbondenheid te staan met al wie christelijk is en hoop dat gelovigen elkaar blijven vinden. Mijn wens is dat mensen initiatieven nemen om binnen een parochie met elkaar verbonden te zijn. Ik droom van een geloofsgemeenschap waar gelovigen kiezen om er volledig voor te gaan. Een netwerk waar het niet uitmaakt of er nu een Afrikaan of een Aziaat naast je in de kerk zit. Een netwerk waar iedereen gelooft in de gemeenschap, Jezus en in het evangelie.”

Wie is Johan Bonny?

• Geboren in Oostende op 10 juli 1955.
• Op 20 juli 1980 werd hij priester gewijd in Moere.
• 22ste bisschop van Antwerpen.