De nazit

door Ivo Victoria

Onlangs droomde ik dat ik een zelfmoordpil nam. Het was op advies van de dokter die zei: ‘Als je het nu niet doet, wordt het straks een heel ellendige zaak.’ Dat overtuigde mij onmiddellijk, want op ellende zit ik niet te wachten. Maar zodra ik die pil had doorgeslikt, kreeg ik enorme spijt. Plots realiseerde ik me dat er nog zoveel mensen waren met wie ik nooit een wezenlijk gesprek had gevoerd dat tot op het bot ging. Ja, zoveel mensen, mensen die ik graag heb maar nooit heb gezegd wat ik werkelijk voor hen voel omdat ik er in al mijn naïviteit vanuit was gegaan dat er na het leven weliswaar geen hemels hiernamaals volgt maar wel een soort van nazit – een evaluatie, waarbij je met zijn allen op een krukje rond een kampvuur zit en rustig napraat en nog snel even mag zeggen wat je bij leven steeds voor jezelf had gehouden. Dingen als: weet je nog, toen we daar samen alleen in die ruimte stonden, dicht bij elkaar, en over de muren om ons heen dansten grillige schaduwen alsof ze ons aanspoorden iets heel doms te doen, weet je dat ik er nog steeds spijt van heb dat ik dat toen niet heb gedaan? Ik dacht dat er nog meer van zulke momenten zouden komen, maar er zijn zoveel dingen in mijn leven fout gegaan door een combinatie van overmoed en geduld, en van al die dingen heb ik spijt, maar het meest van jou. Weet je nog die foto van ons twee in New York die ik voor je had laten inlijsten. Ik had er iets achterop geschreven, heb je ooit gekeken wat er stond, zal ik het je nu dan maar vertellen? Weet je nog die keer dat we vreselijke ruzie hadden en het achteraf vergoelijkten omdat we dronken waren? Wel, ik meende elk woord, nog steeds.

Maar daarvan ging die pil natuurlijk niet minder hard werken. De spanning liep op. Iedereen keek mij aan met een blik van tja-dat-krijg-je-ervan en net toen de diepste duisternis zich aandiende, sprong het licht aan en werd ik wakker met het gevoel dat ik gestorven was. Ik liep naar de keuken, zette koffie en vertelde de droom aan mijn vrouw. Ze moest er hard om lachen, maar dat komt natuurlijk omdat ze niet weet wat ik allemaal voor haar verzwijg.

Spijt is een vorm van schaamte. De vaststelling dat het beeld dat we hadden van onszelf niet strookt met de stommiteit die we zonet uithaalden, de woorden die uit onze mond kwamen rollen zonder dat we er vat op kregen. Wie durft de spijt uit te spreken? Spijt betonen is ook: toegeven dat je iemand anders bent dan je zelf had gedacht. En daarom doen we het vaak niet. Niet omdat we bang zijn van de ander, maar omdat we bang zijn van onszelf. Niet weten hoe we verder zouden moeten leven met die nieuwe versie van onszelf. Een probleem dat zich niet zou stellen als we na de dood die nazit hadden, zodat we daar aan onze geliefden eenvoudigweg de feiten op een rij konden zetten, bevrijd van verborgen motieven, zonder rekening te hoeven houden met de gevolgen van onze woorden omdat alles wat mogelijk kan gebeuren, al achter de rug is. De nazit is, kortom, een buitengewoon laf idee. Het goede nieuws is: hij bestaat alleen in mijn dromen. Dus wens je spijt te betonen, aan wie of wat dan ook: doe het nu. Want wie wil er nu in godsnaam sterven zonder werkelijk te weten wie hij of zij is geweest?

Wie is Ivo Victoria?

foto © JW Kaldenbach

Ivo Victoria (Antwerpen, 1971) publiceerde vijf romans, waarvan de meest recente: ‘Alles is OKÉ’ volgens De Standaard ‘een hommage aan zijn moeder die even geestig als aangrijpend is’. Hij is columnist voor de Vlaamse krant De Morgen en bij Spijkers met Koppen op de Nederlandse Radio 2. Met regelmaat is hij op een al dan niet literair podium te bewonderen als performer, interviewer of presentator en anders geeft hij wel de een of andere schrijfworkshop of spreekt een luisterboek in. Ivo Victoria woont en werkt in Amsterdam.