Sarah Vandoorne

Goedgemutst

 

Ik ben precies Beertje Paddington. Dat treft: de straten van Londen staan vol beelden van de goedgeluimde of op zijn minst goedgemutste bruine beer. Wanneer de eerste Paddingtonfilm uitkomt, in 2014, bevind ik me in de misschien wel meest diverse hoofdstad van Europa om academisch onderzoek te doen naar migratie, religie en identiteit. Maanden later zou ik concluderen dat arbeidsmigranten van de tweede generatie uit Bangladesh een diepere connectie voelen met hun god dan met het land waar hun ouders vandaan komen. Ik had 17 kunnen halen, zou mijn promotor me toevertrouwen, als ik een iets meer opiniërend standpunt had ingenomen tijdens de mondelinge verdediging van mijn thesis. Ondanks de slogan van mijn universiteit – Durf denken – bleek ik minder kritisch dan hij had gehoopt.

 

Streng was ik evenmin voor mijn eigen (shop)gedrag. Een verblijf in het buitenland betekende voor mij: de lokale (kuch kuch) economie steunen op verkenningstocht in de winkelstraten. Toen mijn huisgenoot – niet toevallig een Bengalees – een uitje ten oosten van Londen plande en we daar een Primark passeerden, kon ik het niet laten. Ik had al zo vaak van die winkel gehoord. Horden shoppers sprongen op de trein naar – toen nog – Luik om terug te komen met zo’n (hart)verwarmende onesie. Niet dat ik op zoek was naar een veredelde pyjama. Maar koud had ik het wel in het regenachtige Londen en een nieuwe winterjas was welgekomen. “Je weet toch dat die kleren in Bangladesh gemaakt worden?” Toch ging ik binnen. Ik was niet onder de indruk van de winkel zelf – te groot, muf, onpersoonlijk, overdadig – maar een Paddingtonjas aan 25 pond (of was het euro?), die kon ik niet aan mij voorbij laten gaan.

 

De jas is petroleumblauw, zoals die van de beer. Schaamrood, zoals z’n vissersmuts, zou ik nu moeten voelen op mijn wangen. Vele jaren na die aankoop schrijf ik over alles wat er mis is met de textielindustrie in landen als Bangladesh. Ik ging er tweemaal op reis, voor onderzoek en reportages, sprak met vrouwen die amper rondkomen van het povere loon dat zij krijgen om onze mantels in elkaar te stikken.

 

Ik heb de jas nog steeds. Ik draag er dubbel en dik zorg voor. In de winter wissel ik hem af met een mantel die een veelvoud van die 25 euro (of was het toch pond?) gekost heeft, maar daarom niet in betere arbeidsomstandigheden gemaakt werd. Intussen weet ik beter en shop ik anders – tweedehands, om maar een voorbeeld te geven, of in winkels die zich specialiseren in modemerken die wél eerlijke lonen uitbetalen. Practice what you preach.

 

Preken wil ik niet doen. Ook ik heb fast fashion, zoals dat heet, in mijn kleerkast hangen. Ik heb kleedjes en rokjes – niet alleen in petroleumblauw – die van plastic gemaakt zijn. (Dat staat niet letterlijk in je kledinglabel, natuurlijk, maar polyester, polyamide en co zijn niks meer dan gewoon plastic.) Ik kocht ze in mijn tienerjaren of in mijn studententijd, kreeg ze van mijn moeder of een vriendin, zou ze nu geen tweede blik op het winkelrek gunnen maar daar op mijn eigen rek, mijn kleerkast, hangen ze nog steeds te blinken.

 

Goedgemutst als een Beertje Paddington houd ik me warm aan een jas die ik achteraf gezien misschien niet had moeten kopen. Het is niet omdat die goedkoop was, te goedkoop om goed te zijn, dat hij nu zomaar naar de vuilbak verbannen moet worden. Ik neem me voor om zorg te dragen voor al mijn plastic kleren, ze zo weinig mogelijk te wassen en ze te blijven dragen tot ze in stukken uiteenvallen. Tussendoor oefen ik met naald en draad.

 

 

Wie is Sarah Vandoorne?

 

Er gaat geen dag voorbij zonder dat Sarah Vandoorne (1991) een balpenveeg op haar hand heeft. Als freelance journalist schrijft ze nochtans het liefst lange, beschrijvende reportages en analyses. Ze specialiseert zich in (en engageert zich voor) een eerlijkere textielindustrie. Daarvoor reisde ze al naar Bangladesh, Indonesië en Marokko. Ze studeerde Taal- en Letterkunde, Conflict & Development Studies en Internationale Onderzoeksjournalistiek. In 2020 schreef ze een e-book, Shopdown: De impact van COVID-19 op de textielindustrie.