Een lichaam. Het is ons meest kostbare bezit. We hebben er maar één en het moet een leven lang mee. Maar soms overkomt ons iets: een aangeboren ziekte, een operatie, een verkeersongeval, onvruchtbaarheid. Ons lichaam kan het dan niet alleen en heeft hulp nodig. Hulp van iemand die zijn lijf een klein beetje wil delen. Erika, Kelly, Paul, Kimberly en Catharina schonken iemand het ontbrekende puzzelstukje. Een reportage over het engagement van haar doneren, bloed geven, naakt poseren, orgaandonatie en draagmoederschap. Aan het woord: Lia, haar dochtertje Kelly was orgaandonor na haar overlijden.

We rijden naar Merksem, waar we hebben afgesproken met Lia van Kempen. Zij verloor op 28 februari 2000 haar dochtertje Kelly na een val van de trap. Samen met haar man koos ze ervoor om Kelly’s organen te doneren. “Wij hebben nooit getwijfeld over onze beslissing”, vertelt Lia ons. “Kelly was een heel behulpzaam kind. Natuurlijk hebben we haar nooit gevraagd of zij orgaandonor wilde worden, maar ik ben ervan overtuigd dat zij dit ook zou gewild hebben. Er was niets dat de dokters nog voor haar konden doen, maar Kelly kon wel nog iets voor iemand anders betekenen. Ze heeft uiteindelijk vier kindjes en 1 volwassen man een nieuwe kans op leven gegeven, door het doneren van haar hart, longen, lever en twee nieren. Daar ben ik trots op en het biedt mij ook een beetje troost.”

Briefje

Lia weet dus welke organen er gebruikt zijn voor donatie. Heeft ze ook nog andere informatie over de ontvangers? “Nee, orgaandonatie gebeurt anoniem. Het enige wat je mag weten is het geslacht, de leeftijd, de nationaliteit en het soort orgaan dat iemand gekregen heeft. Je kan ook via het transplantatiecentrum een brief naar elkaar sturen, zonder persoonsgegevens. Van de ouders van het kindje dat de lever gekregen heeft, hebben we zo’n briefje ontvangen. Daar had ik veel deugd van. Het was een tastbaar bewijs dat Kelly haar dood niet voor niets was. Daarnaast kan je ook altijd opvragen hoe het met een orgaanontvanger gaat. Dat heb ik al verschillende keren gedaan. Het meisje dat Kelly haar hart gekregen heeft, is jammer genoeg een tijdje later gestorven aan een infectie. Soms vragen mensen mij of dat voelt alsof ik opnieuw een stukje van haar ben kwijtgeraakt, maar zo zie ik het niet. Kelly haar organen zijn organen, niet meer dan dat. Ze staan los van wie ze was en van haar persoonlijkheid. Ik heb dus niet het gevoel dat ze ergens in iemand anders nog een beetje verder leeft. Toch zou ik het fijn vinden om de ontvangers
te ontmoeten. Niet om ze te claimen, maar gewoon om met mijn eigen ogen te zien wat Kelly heeft kunnen betekenen. Ik heb er alle begrip voor dat dat niet mogelijk is als één van de twee partijen hier niet voor openstaat, maar als beiden het willen, waarom is het dan toch verboden? Dat zou ik graag anders zien in de toekomst.”

Ik raad iedereen aan om te praten over orgaandonatie tussen de soep en de patatten

Lezingen rond orgaandonor worden

We vragen Lia of ze het moeilijk vindt om over Kelly te praten. Lia schudt haar hoofd. “Integendeel. Ik praat net graag over haar, dat is een deel van mijn verwerkingsproces. Zo wordt ze ook niet vergeten. Ik heb ondertussen vier kleinkinderen en ook zij spreken over tante Kelly, ook al hebben ze haar nooit ontmoet. Ik breng haar verhaal ook vaak tijdens lezingen en via de vzw die ik oprichtte voor nabestaanden van orgaandonors: vzw Navado. Ik vind het belangrijk om over orgaandonatie te praten: het gesprek in gang zetten en er gewoon voor zorgen dat mensen eens stil staan bij het idee van orgaandonatie. Vaak denken mensen
daar niet aan, tot het hen plots overkomt. In zo’n gevallen zijn ze sneller weigerachtig, omdat ze nog geen tijd hadden om er zich een mening over te vormen. Door te sensibiliseren hoop ik mensen te overtuigen, hen te tonen hoe belangrijk het is.

vzw Navado

Ik zeg tijdens mijn lezingen altijd: praat erover tussen de soep en de patatten, zodat je omgeving weet hoe je er tegenover staat. Ik geef ook altijd mee dat men zich moet inleven in de situatie van de ontvanger. Ergens op de wereld is iemand ernstig ziek en het enige dat hem of haar kan redden, is een orgaantransplantatie. Ik heb dat bij Kelly ook gedaan: ik wist dat ik haar niet bij mij kon houden, maar dat ik er wel voor kon zorgen dat een andere familie niet hetzelfde verdriet moest ondergaan.” Lia is hoopvol. “Ik weet dat ik doorheen de jaren bepaalde mensen overtuigd heb, en daar ben ik trots op. Het is een bevestiging dat wat ik doe nut heeft. Ook op de nabestaandendag die we organiseren met vzw Navado, hoor ik altijd dat veel mensen er deugd van hebben. Dat vind ik belangrijk. Toen ik vzw Navado oprichtte, was er nog heel weinig geweten over orgaandonatie en werden nabestaanden soms een beetje aan hun lot overgelaten. We zijn ondertussen meer dan twintig jaar later, en ik ben heel blij om te zien dat er al veel veranderd is. De ziekenhuizen begeleiden nabestaanden veel beter voor, tijdens en na de procedure. Er is over het algemeen ook meer informatie voorhanden en er hangt niet zoveel taboe meer rond. Ik ben er zeker van dat vzw Navado daar voor
een deeltje tussen zit en dat wij ons steentje hebben bijgedragen. Dat is onze grootste verwezenlijking.”

Wie is Lia van Kempen?

• Naam: Lia van Kempen (55)
• Regio: Zandvliet
• Beroep: directiesecretaresse
• Burgerlijke staat: Getrouwd met Erick. Mama van Kim (34), Laura (29) en Kelly (†)
• Hobby’s: fietsen en diamondpainting
• Ze wordt stil van: alles wat met onrecht tegenoven kinderen te maken heeft