Antoon Vandeputte

Redactie: Veerle Frissen, fotografie Károly Effenberger

Het hoeft toch niet altijd worst te zijn?

NOEMT ZICHZELF GEEN PSYCHOLOOG, maar eerder een ervaringsdeskundige. “Ouderdom is iets positiefs. Hoe rijker je bibliotheek aan ervaringen, hoe meer je kan vertellen en hoe meer vertrouwen mensen je geven. In mijn gesprekken met gevangenen wordt er niets genoteerd, dat maakt dat gedetineerden zeer open kunnen zijn.”

VINDT FANTASIE HEEL BELANGRIJK omdat het de wereld draaglijker maakt. “Ik vind het zonde als een kind van amper 6 jaar te weten komt dat Sinterklaas niet bestaat.  Ook volwassenen hebben nood aan fantasie. Gedetineerden vertellen fantasieverhalen om te ontsnappen aan de harde realiteit van de feiten die ze pleegden. Beetje bij beetje groeit hun vertrouwen om de werkelijkheid onder ogen te zien. Eens ze weer vertrouwen, kunnen ze beginnen rouwen om wat ze gedaan hebben.”

IS ERVAN OVERTUIGD DAT een straf enkel zinvol is als er aandacht blijft voor verbinding. “Afzondering en uitsluiting, doen alsof iemand niet meer bestaat: dat is zinloos. Het is net zoals een kind in de hoek zetten, maar niet uitleggen waarom het in de hoek staat. Blijf contact houden, kort de afstand in totdat je opnieuw naast elkaar staat. En neem elkaar weer vast. Niemand is hopeloos. ‘Loos’ betekent ‘weinig’ voor mij, niet ‘zonder’. Met een sprankeltje hoop kan ik al iets doen.”

IS VAN MENING DAT iedereen een tweede kans verdient. “Zelfs een derde en een vierde kans. Gedetineerden zijn niet hun misdaad. Ik begrijp wel dat een straf, hoe zwaar ook, de slachtoffers nooit bevredigt. Niet iedereen is  geschikt om terug te keren naar de maatschappij. Voor hen is er gelukkig aangepaste zorg voorhanden in de vorm van internering. Zo kunnen ze, in beperkte mate, opnieuw een leven opbouwen in een maatschappij die binnenshuis georganiseerd wordt.”

LIGT WAKKER VAN regelneverij. “Er zijn mensen die buiten alle systemen dreigen te vallen. In het gevangeniswezen en bij instanties zoals het OCMW mis ik soms menselijkheid. Stel dat men op alle wegen ononderbroken witte lijnen zou schilderen? Je rijdt achter een tractor, maar kilometerslang komt er geen tegenligger aan. Je zou toch ook gewoon over die witte lijn rijden? Dit doen we sommige mensen aan: we omwallen hun leven met volle witte lijnen.”

ZAL NOOIT OORDELEN OVER mensen die in armoede leven. “Ze worden vaak met de vinger gewezen. Maar waarom zou iemand die moet rondkomen met een leefloon een keer geen biefstuk op het menu mogen zetten als die aan -30% wordt verkocht? Het hoeft toch niet altijd worst te zijn? Ik ken mensen die moord en brand schreeuwen omdat een vrouw eerst voor 1 euro in een sociaal restaurant eet en vervolgens een ijsje bestelt op de grote markt. Ze vergeten wel dat die vrouw nooit op vakantie gaat.”

KOMT TOT RUST in zijn appartement in Brugge. “Het is mijn veilige cocon, mijn eiland. Het werk verdwijnt en ik laat los. In de gevangenis moet ik standaard mijn gsm afgeven. Ik ben heel blij dat ik die gewoonte ook thuis heb aangeleerd. En als ik thuis geen rust vind, bezoek ik mijn moeder of spring ik op de fiets.”

BLIJFT THUIS VOOR tv-programma Down The Road. “Het is fantastisch te zien dat jonge mensen met het syndroom van Down samen op reis gaan en helemaal zichzelf kunnen zijn, zonder compromissen. Ze spelen geen toneel. Ik heb vroeger vaak met mensen met een beperking gewerkt. Na al die tijd herkennen ze me nog en begroeten ze me met evenveel enthousiasme. Ik noem dat het luchthaveneffect. In al mijn functies heb ik trouwens het geluk gehad om met ‘echte’ mensen in contact te komen.”

IS ERVAN OVERTUIGD DAT geloof overal te vinden is. “Ik bedacht een tijdje geleden tijdens een vorming een spel à la Scrabble om met alle letters van het woord geloven nieuwe woorden te vormen. De mogelijkheden bleken eindeloos. Iemand wou me te slim af zijn en zei dat het enige woord dat je met alle letters van geloven kon maken, ‘vogelen’ is. Dan denk ik: de beslissing van 2 mensen om vol overgave te kiezen voor nieuw leven: is dat niet evengoed geloven?”

 

Wie is Antoon Vandeputte?

• Antoon Vandeputte is van opleiding priester en onderwijzer.
• Hij is aalmoezenier in de gevangenis van Brugge.
• Daarnaast begeleidt Antoon projecten rond armoedezorg in Brugge en is hij pastoraal medewerker in enkele West-Vlaamse voorzieningen voor mensen met een beperking.
• Antoon werkte mee aan het Éen-programma ‘Durf te vragen’ met Siska Schoeters. Hij beantwoordt er vragen die mensen hebben rond het priesterschap. Herbekijk de aflevering hier.